- دنبه ناک (دُمْ بَ / بِ)
که دارای دنبۀ بزرگ باشد:کبش دنبه ناک، بزرگ دنبه. دنبه آور. (یادداشت مؤلف) : نعجه الیانه و الیاء، یعنی دنبه ناک. (منتهی الارب)
معنی دنبه ناک - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
شاد، خنده رو، خندان، خنده کننده، درحال خندیدن، خنداخند، سبک روح، ضاحک، منبسط، شکفته، خنده رو، خندناک، ضحوک، خندندهبرای مثال من چو لب ژاله شدم خنده ناک / جامه به صد جای چو گل کرده چاک (نظامی۱ - ۲۸)
(خَ دَ / دِ)
لغت نامه دهخدا
متبسم. شاد. ضاحک. خرم. (یادداشت بخط مؤلف) :
دایم تازه روی و خنده ناک باش. (قابوسنامه).
بشکر و تحیت زبان برگشاد
هزاران هزار آفرین کرد یاد.
پس از سجده شد تازه وخنده ناک
چنین گفت کای مردم مصر پاک.
(یوسف و زلیخا).
ترا سخن نه بدان داده اند تا تو زبان
درافکنی بخرافات خنده ناک حجی.
ناصرخسرو.
خداوند حمی یوم غبی را بحکایتهای خنده ناک و بازیهای عجب و الحان طرب فزای دل خوش کنند. (ذخیرۀ خوارزمشاهی). خشم که حرارت را بفروزاند آن را نخست بشنوانیدن سخنهای خوب و غذاها و حکایتهای خنده ناک و بازیهای عجب و حاضر کردن دوستان و کسانی که با ایشان انس کند علاج کنند. (ذخیرۀ خوارزمشاهی).
من چو لب لاله شده خنده ناک
جامه بصد جای چو گل کرده چاک.
نظامی.
نمودند کین زعفران گونه چاک
کند مرد را بی سبب خنده ناک.
نظامی.
چو بی زعفران گشته ای خنده ناک
مخور زعفران تا نگردی هلاک.
نظامی.
خنده ناک، ضاحک. (عرض نامۀ باباافضل کاشی)
دایم تازه روی و خنده ناک باش. (قابوسنامه).
بشکر و تحیت زبان برگشاد
هزاران هزار آفرین کرد یاد.
پس از سجده شد تازه وخنده ناک
چنین گفت کای مردم مصر پاک.
(یوسف و زلیخا).
ترا سخن نه بدان داده اند تا تو زبان
درافکنی بخرافات خنده ناک حجی.
ناصرخسرو.
خداوند حمی یوم غبی را بحکایتهای خنده ناک و بازیهای عجب و الحان طرب فزای دل خوش کنند. (ذخیرۀ خوارزمشاهی). خشم که حرارت را بفروزاند آن را نخست بشنوانیدن سخنهای خوب و غذاها و حکایتهای خنده ناک و بازیهای عجب و حاضر کردن دوستان و کسانی که با ایشان انس کند علاج کنند. (ذخیرۀ خوارزمشاهی).
من چو لب لاله شده خنده ناک
جامه بصد جای چو گل کرده چاک.
نظامی.
نمودند کین زعفران گونه چاک
کند مرد را بی سبب خنده ناک.
نظامی.
چو بی زعفران گشته ای خنده ناک
مخور زعفران تا نگردی هلاک.
نظامی.
خنده ناک، ضاحک. (عرض نامۀ باباافضل کاشی)
(دُمْ بَ / بِ دُمْ)
لغت نامه دهخدا
در اصطلاح عامیانه بازیی است که اطفال کنند و آن چنان است که یکی کفل دیگری به هر دو دست گیرد و دیگری کفل دوم را که گیرندۀ اولی است در بغل کشد و همچنین هر قدر که باشند، آنگاه اولی شروع به راه رفتن و دویدن کند، گاهی به دست راست و گاهی به دست چپ و به پیچ و خم راه رود و همه می باید کفل آن یکی را که دارد مضبوط نگه دارد که دست او رد نشود و کنده نگردد و اگر یکی گسیخته شود پس هر دو را آورند و هر دو را بر قفا خوابانند نزدیک به یکدیگر به طوری که کف پاهای هر دو محاذی هم باشند وهر یکی را دو نفر دست و پا گیرند هر یک نفر یک دست و یک پا را و از زمین بردارند و چند مرتبه که حکم سالار باشد سرین هر دو را به یکدیگر زنند و آن را قون بقون گویند (کون بکون) . (لغت محلی شوشتر، نسخۀ خطی کتاب خانه مؤلف). این بازی با همین تفصیل و مشخصات در آذربایجان (خلخال) بین اطفال متداول است و آن را به اصطلاح محلی ’چک اوزاندی’ (بکش دراز شد) نامند
